Анализа: „Употреба на дигитална технологија, употреба на интернет“ – анкета спроведена на ученици од средно образование преку ЗГ „Од станица до граница“ од Гевгелија
На оваа анкета учествувале вкупно 227 ученика од прва до четврта година. Анкетата беше спроведена во различни временски периоди од учебната 2024/2025 година од причина што движењата на младите низ социјалните мрежи и употребата на дигиталната технологија од ден на ден се менува. Причина беше да се воочи дали има зголеменост на дигиталната и медиумската писменост или тие се намалуваат.
На прашањето: Колку часа дневно го употребувате вашиот мобилен телефон или компјутер?, резултатот е следен:
Од 4 до 6 часа 121 ученик или 54% ги употребуваат мобилните уреди, од 6 до 8 часа 75 ученика или 33%, повеќе од 8 часа 30 ученика или 13%.
Бројките алармираат дека треба да се преземат мерки за намалување на употребата на мобилните уреди. Научниците во последно време укажуваат на низа последици што се јавуваат од употребата на мобилните уреди и тоа се пред сè загрижувачки податоци.
Некои од истражувањата укажуваат дека човековиот мозок е чувствителен на електромагнетско зрачење, па дури дека може да се наруши и нормалната функција на мозокот. Иако за ваквиот проблем треба да се направат повеќе истражувања сепак треба да бидеме внимателни. Како родители треба да внимавате колку часови децата ги употребуваат уредите, но со сигурност не треба веднаш да се постапи со ригорозни и строги мерки.
Кога веќе се употребуваат мобилните уреди, треба да се внимава и на содржините што се достапни и ги гледаат или читаат децата. Секако секоја содржина треба да биде прилагодлива за возраста.
Една од можеби поважните работи е учењето „животни лекции“ што децата не можат да ги научат од телефоните, туку од своите родители, роднини, пријатели и другари. Не се работи само за социјализација, туку и за работи што можеби никогаш нема да ги сретнат како медиумска содржина, а ја пропуштаат како извор од семејството или другарувањето.
Малверзациите од можности за препишување или „ѕиркање“ за време на тест или писмена работа ги учи децата/учениците на нечесност, затоа важно е да им се укаже дека училиштето не е само место за добивање оценка, туку и место каде се воспитува и каде се создаваат животни навики.
Штетноста од употребата на мобилните уреди на сите ни е и повеќе од јасна, но ретко кој презема чекори. Да не заборавиме дека и родителите, и наставниците, па и вработените во било кој сектор постојано се со својот мобилен телефон. Во последно време загрижува и фактот што сè помалку сме физички активни а сè повеќе имаме замор, немир, не сме толерантни… Запрашајте се дали сето тоа е продукт на она што го консумираме од содржините или можеби нешто друго е во прашање. Одговорот е повторно јасен – телото сака свеж воздух, телото бара движење, мозокот постојано да работи…
Еве неколку начини да се справите со овие прашања, а се препорака од врвни научници и аналитичари (Mokhtarinia. H, Torkamani. M, Farmani).
- Поставете строги правила за времето поминато на екранот. Вашето дете треба да има рамнотежа помеѓу игра без паметен телефон и паметен телефон.
- Направете вашето дете да има приоритет на важни работи како што се домашни задачи, домашни работи, дружење и многу повеќе.
- Избегнувајте користење на паметни телефони како награда или одвлекување на вниманието. Треба само да се смета за алатка за која вашето дете ја користи секојдневно.
- Вклучете го вашето дете во учење засновано на активности.
- Погрижете се вашето дете да не го користи својот паметен телефон предолго во текот на денот. Треба да прави редовни паузи.
Проектот се реализира преку Регионалната програма „Нашите медиуми: Акција на граѓанското општество за поттикнување на медиумска писменост и активизам, спротивставување на поларизацијата и промовирање на дијалог“ се спроведува од страна на партнерските организации: СЕЕНПМ, Медиацентар од Сараево, Албанскиот медиумски институт, Црногорскиот медиумски институт, Советот за етика во медиумите на Косово, Македонскиот институт за медиуми, Новосадската школа за новинарство, Мировниот институт од Љубљана и Бианет (Турција), со финансиска поддршка од Европската Унија.
Овој текст е подготвен со финансиска поддршка од Европската Унија. Содржината на текстот е единствена одговорност на ЗГ „Од станица до граница“ од Гевгелија и не мора да ги одразува ставовите на Европската Унија.
